Arusha

Jambo! Hapa ni post yangu ya kwanza kutoka Tanzania. Oeps...Even vergeten dat niet iedereen even vloeiend swahili spreekt als ik. Hier is dan eindelijk een eerste bericht uit donker Afrika. Donker voornamelijk omdat de elektriciteit het hier vaker niet dan wel doet, maar nu mijn laptop is opgeladen, kan ik toch maar wat van me laten horen. Het is nu mijn achtste dag hier in Tanzania en heb nu al meer meegemaakt dan in het hele afgelopen jaar. Alle uitgebreide verhalen met film en foto komen als ik weer thuis ben, dus nu even een korte beschrijving van mijn eerste dagen:

Dag 1 vertrek

Daar sta je dan op Schiphol met je rugzak en tas terwijl het buiten nog licht sneeuwt. Ondanks het feit dat ik me al maanden aan het voorbereiden was is het toch allemaal heel snel gegaan. Over de heenreis valt niet heel veel te vertellen behalve dat ik om half twee ’s middags ben gaan vliegen en om twaalf uur plaatselijke tijd ben geland, ik natuurlijk achter een dronken italiaan zit die vanaf de eerste minuut zijn stoel naar achter gooit waardoor ik de hele vlucht opgevouwen heb doorgebracht, en dat de vlucht met het kijken van vier films een stuk sneller voorbij ging dan menig treinreis naar Amsterdam. Na aankomst werd ik opgevangen door medewerkers van de organisatie en naar mijn gastgezin gebracht. Een uur rijden en vijf muggebulten later (heel fijn als je nog maar net met je malarone-kuur bent begonnen) kwam ik aan bij het gastgezin en ben meteen naar bed gegaan.

Dag 2 This is Africa

Een van de dingen waar ik het meest naar uitkeek na mijn periode in het AMC was om eindelijk flink te kunnen rusten en lekker slaap in te halen. Het was dan ook heel fijn toen ik na een ruime zes uur slaap om half zeven werd wakker gemaakt voor het ontbijt. Ik kreeg nu eindelijk mijn kamer eens goed te inspecteren (de stroom was uitgevallen toen ik aankwam) en het is makkelijk te omschrijven: primitief maar armoedig. Ik verblijf weliswaar bij een gepensioneerd chirurg in huis maar dit betekent nog niet direct een leven in luxe. Mijn kamer bestaat uit een bed met klamboe, een wastafel, een stoel, een kast en dat is het. In de rest van het huis is ook al eenzelfde eenvoud te vinden waar Jan des Bouvrie jaloers op zou zijn.
Bij het ontbijt kreeg ik de gelegenheid om de familie te ontmoeten: Baba (dr. Mardai), Mama (zijn vrouw) Joseph (zijn neef) en Mischa (dochter). Er werd verteld dat er nog andere vrijwilligers in het huis verbleven, maar dat die niet zo gek waren om zo vroeg op te staan. Na het ontbijt werd ik opgehaald door mijn begeleider hier in Arusha om mijn vergunningen te regelen, het ziekenhuis te bezoeken en een rondleiding door de stad te krijgen.
Als ik andere mensen mag geloven moet je zelf in Afrika zijn geweest om te begrijpen hoe mooi de omgeving is, hoe aardig de mensen zijn en hoe heerlijk alle geuren en kleuren zijn. In werkelijkheid kijk je in het zijstraatje waar het huis staat direct uit op half instortende gebouwen, lopen er twee boos kijkende Masai met dertig cm lange machetes langs en wordt je bedwelmd door de geur van brandend plastic. Naarmate ik verder de stad in werd geleid, ging de omgeving snel achteruit. Hoewel het huis van dr. Mardai verre van luxe is, is het nog veel beter dan de aaneenschakeling van golfplaten gebouwen, open riolen door de straten, ingestorte hutten en de brandende vuren om afval te verbranden die de rest van de stad domineren. Toch wist mijn begeleider te vertellen dat de meeste mensen hier niet heel arm zijn. Ze hebben allemaal meer dan genoeg te eten en kunnen in ieder geval voorzien in de basis behoeften. Op de hoofdstraten was het beeld gelukkig iets beter en kreeg ik iets mee van het echte Afrika. Vrouwen met grote bossen bananen op hun hoofd, honderden traditioneel geklede Masai en mannen die nog ouderwets de karren met jute zakken door de straten duwen zorgden voor de echte Afrika experience.
Nadat we in het kantoor van de organisatie mijn vergunningen hadden geregeld hebben we de Dala-Dala gepakt naar het ziekenhuis. De Dala-Dala is een wonderlijk vervoermiddel. Van buiten ziet het eruit als een doodnormaal busje, maar als je er eenmaal in zit kom je er achter dat het de magische kracht bezit om steeds meer mensen te kunnen vervoeren. Toen ik instapte zater er tien mensen in en vroeg ik me af hoe ze verwachten dat ik hier nog tussen zou passen. Nadat ik mij op de achterbank had gewurmd was er toch nog plaats voor nog eens tien mensen in de bus! Bij het ziekenhuis aangekomen kregen we al snel te horen dat alle artsen in bespreking waren en dat er op dat moment geen vrijwilligers waren. Zonder het ziekenhuis dus gezien te hebben werd ik vervolgens in de tropische hitte en in de volle zon rondgeleid langs de belangrijkste plaatsen in Arusha om vervolgens naar huis te gaan.
Thuis kon ik kennis maken met de andere vrijwilligers. De drie andere vrijwilligers die in hetzelfde huis verbleven waren: Aart van 18 jaar uit Amsterdam, Thomas van 21 jaar uit Australia die op dat moment bezig was de Mt Kilimanjaro te beklimmen en Chris, een anesthesist in opleiding uit Schotland die ook in Mt Meru Hospital bleek te werken.

Dag 3 Moshi

De derde dag werd ik uitgenodigd door Chris en Aart om samen met enkele andere vrijwilligers de watervallen bij Moshi op de helling van de Kilimanjaro te bezoeken. Dit betekende dit keer om half zes opstaan, maar de eerste ervaring met de Afrikaanse natuur was echt geweldig. Hoewel het een rit was van 2,5 uur tot de watervallen, maakte het uitzicht uit de bus een hoop goed. Ook de voettocht langs de stroom door de kloof tot aan de watervallen was prachtig.






Dag 4 en 5 Mt Meru Hospital

De zondag in Tanzania wordt echt als een rustdag beschouwt. Dit betekende voor mij eindelijk heerlijk uitslapen. De rest van de dag heeft Chris mij verder rondgeleid in Arusha en mij voorbereid op wat mij te wachten zou staan in het ziekenhuis. Toen ik de volgende dag aankwam in het ziekenhuis hoopte ik zodoende een beetje voorbereid te zijn na alle horrorverhalen die ik van verschillende bronnen al heb gehoord over de situatie in een government funded hospital. Nadat ik braaf 2 uur te laat was voor mijn ontmoeting met de hoofdarts (ik wilde me vast aan het Afrikaanse schema houden) bleek ik nog steeds te vroeg te zijn en zou de hoofdarts pas over nog eens 2 uur komen. Uiteindelijk werd ik door Chris en de hoofdarts rondgeleid over het complex en kwam erachter dat de werkelijkheid, zoals vaker, nog veel erger is dan ik had gehoord.
Het ziekenhuis heeft 30 artsen en ongeveer 400 verpleegkundigen. Of beter gezegd: het ziekenhuis heeft 30 artsen,een handvol vrijwilligers uit het buitenland en 300 vrouwen die geen idee hebben wat ze in het ziekenhuis doen, want een opleiding voor verpleegkunde kennen ze hier niet en de verpleegkundigen worden gewoon ‘van de straat geplukt’ om vervolgens een wit pak aan te krijgen en op een zaal te worden geplaatst. Er komen ongeveer 400 patienten per dag waarvan slechts een fractie door een arts gezien kan worden. Dit komt niet alleen door een gebrek aan artsen maar ook doordat de patienten een groot deel van hun behandeling zelf moeten betalen zoals medicijnen en verbandmiddelen. De grote toestroom van patienten zorgt ervoor dat de negen afdelingen overvol zijn met uitpuilende wachtkamers en 2 of drie patienten per bed.
Na de rondleiding kreeg ik te horen dat ik geplaatst zou worden op de surgical ward en de operatiekamers. Op maandagen zal ik gaan helpen op de casualty department, omdat er dan niet geopereerd wordt. Hierna zat mijn eerste dag in het ziekenhuis er alweer op, omdat bijna het hele ziekenhuis rond 2 uur stopt.

Dag 6-9 The Operation Theatre

Er zijn vijf seconden nodig om erachter te komen dat de operation theatre (het complex met operatiekamers) niet direct aan de europese standaard voldoet. Een blik in de ‘steriele’ operatiekamers en je ziet motten op het plafond, kakkerlakken op de muren en af en toe een wegschietende hagedis op de grond. Het voelt belachelijk als je in die ruimte boos wordt aangekeken als je haar niet helemaal bedekt wordt door je muts, want dat is onhygienisch. De kwaliteit van het beter personeel is gelukkig een stuk beter dan de omstandigheden waarin ze werken, hoewel dit erg lijkt te wisselen. Aan de ene kant zijn er enkele chirurgen en operatieassistenten uit Korea die fantastisch werk leveren met beperkte middelen. Aan de andere kant is er het hoofd van de afdeling die naar het schijnt anderhalve liter bier als ontbijt neemt voor hij gaat opereren. Toen ik bij mijn gastgezin hier een opmerking over maakte, keek dr. Mardai mij met een vertwijfelde blik aan en zei volgens tanzaniaanse logica: “natuurlijk drinkt hij voor het opereren, hij is een alcoholist”, waarmee het vraagstuk over alcoholgebruik in de OK volgens hem was opgelost.
De eerste dagen op de OK heb ik vooral doorgebracht met observeren en het helpen van Chris met de anesthesie. Er is een team van drie mensen nodig om de patient veilig in narcose te houden tijdens de operatie. Medicijnen zijn er bijna niet, er is een saturatiemeter in het hele ziekenhuis, er is maar één (bijna lege) fles zuurstof in de operation theatre en alle controles moeten nog met de hand gedaan worden. Daarbij moet elke operatie eerst het anesthesie-apparaat gecontroleerd worden op lekken die met tape worden afgeplakt. Voor Chris en ik er waren bleek het vaak zo te zijn dat het OK-personeel meer halothaan (een narcosemiddel) binnenkregen dan de patient, zodat men duizelig en half dronken opereerde op een patient die steeds wakker werd.

De meeste operaties die worden uitgevoerd zijn operaties van het maag-darm stelsel en gynaecologische operaties met alleen op vrijdag orthopaedie. Ik zal niet al te diep in gaan op de operaties zelf, maar het is een vreemd feit dat ik hier al zes laparotomieen (een operatie waarbij de buik van de ribbenboog tot net boven het schaambeen wordt opengemaakt) heb gezien, terwijl deze in NL bijna nooit meer wordt uitgevoerd. Wat ook opvallend is, is dat elke operatie die gedaan wordt een high-risk operatie is. Bijna iedereen moet lang wachten tot ze het geld voor een opname bijeen hebben en komen zodoende met ver gevorderde problematiek. Wat een normale blinde darm ontsteking had kunnen zijn, wordt dan een patient met een twee dagen geleden gebarsten blinde darm, die in doodzieke wordt geopereerd. Net als bijna elke andere patient hier, hoort zo’n patient op een intensive care thuis, maar die hebben ze niet in het ziekenhuis. Daarom komt ook hij gewoon op zaal te liggen met twee anderen in een bed en zonder zelfs maar pijnstillers om zijn lijden te verminderen. Je voelt je dan heel machteloos, wetende dat de kans dat de patient het overleeft heel klein is.
Na drie dagen te hebben meegekeken en de anesthesie te hebben geassisteerd, heb ik vandaag dan eindelijk geassisteerd bij een operatie. Er stonden twee orthopaedische operatie op het programma met gelukkig weinig risico op complicaties en weinig kans dat ik iets fout zou doen. Assisteren bij zulke operaties is precies zo geweldig als het klinkt: drie hete, zwetende mannen die met veel gekreun tussen een hoop latex en rubber iets recht proberen te krijgen. Met een hoop schunnige humor kom je de operatie wel door ;-)

Buiten het werk in het ziekenhuis om is er gelukkig ook nog tijd voor ontspanning. Er zijn in totaal rond 70 vrijwilligers via dezelfde organisatie in en rond Arusha en allemaal zijn ze even enthousiast. Ik ben inmiddels al voor zoveel dingen uitgenodigd dat ik nog eens drie maanden nodig zou hebben om alles te kunnen doen. Voor het komend weekend staan al op het programma: een dagje naar de hot spring (heerlijk zwemmen in natuurlijke bronnen van 30 graden in een mooie omgeving), een bezoek aan de Masai markt en Afrikaanse kookles (dat lezen jullie goed, deze jongen gaat koken). Volgend weekend een wandeling van een halve dag van en naar de watervallen en het tropisch bos rond Mount Meru en een bezoek aan een Masai-dorp en het weekend dat daarop volgt, staat waarschijnlijk de eerste safari op het programma. Ik hoef me voorlopig niet te vervelen dus.

Tot nu zal ik het hierbij laten. Ik zal niet zoveel tijd voorbij laten gaan voor het volgende verslag en hoop jullie dan alles te vertellen over mijn weekend.